Onder water met Stichting Duik de Noordzee Schoon
Door: Renate Olie, vrijwillige duiker van Stichting Duik de Noordzee Schoon
Anno 2022 had ik gehoopt niet meer hierover te hoeven schrijven. De ramp met de MSC Zoe is namelijk alweer 3,5 jaar geleden. Maar een deel van de lading, afkomstig uit de 342 zeecontainers die verloren zijn gegaan boven de Waddeneilanden, is nog steeds niet opgeruimd en ligt dus in zee. Deze verloren goederen blijven soms hangen aan wrakken, of het raakt daar door de luwte verzand. Deze rommel hoort niet in zee.
In de afgelopen jaren heeft Stichting Duik de Noordzee Schoon al een deel van dit MSC Zoe afval opgeruimd. Zo ook tijdens de meest recente duikexpeditie. Van 31 augustus tot en met 8 september dook ik samen met vijftien andere vrijwillige duikers namens CleanUpXL in zee om afval op te ruimen van de scheepswrakken. Dit kan alleen maar met duikers gedaan worden, vanwege de culturele en archeologische waarden van de wrakken en de kans op verstoring van het zeeleven indien dit machinaal zou gebeuren.
Bij de eerste duik van de expeditie, mogelijk ook door het slechte zicht, kwamen we weinig afval tegen. Maar bij de tweede duik, bij een ander wrak, was het raak: niet alleen veel elektriciteitsdraden, ook een tl-buis, stukken dekens en zelfs een volledige koplamp. Tevens ruimen we de bekende donkerblauwe Gilette scheermesjes op, van een eerder verloren container inmiddels jaren geleden. Tijdens de volgende duiken op het wrak ‘SS Frielinghaus’ komen we pannen, badjassen inclusief centuren, dikke fleecekleden met diverse prints, een fles (olijf)olie, onderdelen van wasrekken, lappen stof en rubberen banden/riemen tegen. Van andere wrakken halen we onder meer nog stukken waterslang, een boodschappentasje, glazen flessen en andere kabelbomen af. Het is bijna niet voor te stellen wat er allemaal nog meer op de bodem van de zee ligt.
Op het ene wrak ligt meer afval dan op het andere, maar over het algemeen liggen de spullen redelijk verspreid over de wrakken. Wat ook nog opvalt is dat het afval vaak verstrikt is geraakt in verloren en/of achtergelaten visnetten. Soms lukt het niet het afval mee te nemen. Afval kan namelijk flink verzand zijn en je hebt tijdens het duiken maar beperkt de tijd. Dit was bijvoorbeeld het geval met een grote blauwe BMW speelgoedauto tijdens één van de laatste duiken. In de korte tijd die we onder water zijn, kunnen we ook maar langs een deel van het wrak opruimen. In totaal hebben we een bigbag vol aan MSC Zoe afval uit de zee gehaald. Maar er ligt nog veel meer: het doel van CleanUpXL is om in drie jaar tijd zo’n 800.000 kilo afval van de zeebodem op te ruimen.
Ook de week na de schoonmaakactie, waarbij ik nog op de Borkumse Stenen heb gedoken, zie ik afval van de MSC Zoe liggen. Dit natuurgebied boven Schiermonnikoog is bekend van de stenen die er in de voorlaatste ijstijd zijn achtergebleven. Het is één van de weinige gebieden in het Nederlandse deel van de Noordzee met natuurlijk hard substraat. Dat is niet alleen interessant voor dieren die zich hieraan vasthechten zoals zeeanemonen en zeepokken, maar ook voor de dieren die ertussen kunnen schuilen, zoals diverse soorten vissen en krabben. Ook hier vonden we een soort waterslang, waarschijnlijk voor zwembaden, wel tien meter lang. Daarnaast vonden we weer een centuur van een badjas en een roze donsjas. Een treurige conclusie: ook op deze plek, in een natuurgebied en een stuk verder uit de kust, zwerft er MSC Zoe afval rond. Er is nog een hoop werk te doen voordat al het afval is opgeruimd. Daarnaast is het taak om te zorgen dat containervervoer veiliger wordt, zodat rampen zoals die met de MSC Zoe niet meer gebeuren.
